۱۳۹۱ مهر ۱۴, جمعه

راكت پراكني پاكستان بر افغانستان؛ راستي آزمايي آمريكا در تعهدات همكاري هاي استراتژيك با افغانستان

هادي صادقي



هنگاميكه بحث امضاي پيمان استرات‍ژيك افغانستان با آمريكا به صورت جدي در رسانه ها و محافل سياسي مطرح شد، سخنگويان حكومت مرتب اعلان مي كردند كه "امضاي پيمان راهبردي با آمريكا افغانستان را در برابر تهديدات بيروني بيمه مي كند".  دقيقا به خاطر همين موضوع بود كه پيمان استراتژيك از ميان موج گسترده مخالفت هاي سياسي و تبليغات سوء كشورهاي همسايه و جريان هاي داخلي مخالف آن، در پارلمان افغانستان راه بسوي تصويب گشود و در افكار عمومي مقبوليت يافت. به عبارت ديگر، حمايت آمريكا از افغانستان در برابر تهديدهاي بيروني، تنها موضوعي بود كه بخاطر آن مردم افغانستان از امضاي پيمان استرات‍ژيك با آمريكا حمايت كرد. امروز موج تحولات و حوادث سياسی ناخواسته در مسيري قرار گرفته كه اين ضمانت را زودتر از آنچه تصور مي رفت، به بوته آزمايش قرار داده است. اينك سياستمداران و مردم افغانستان مي روند تا ميزان تعهدات عملي و صداقت آمريكا از تعهدات شان در پيمان استراتژيك را به نظاره نشينند.
هم اكنون افغانستان از سوي پاكستان به صورت رسمي مورد تعرض و تجاوز قرار گرفته است. حملات موشكي پاكستان بر مناطق شرقي افغانستان ماه ها است جريان دارد؛ تمامي راه هاي ديپلماتيك براي پايان دادن به اين مساله پيموده شده و بي نتيجه خاتمه يافته و اكنون افغانستان با نيروي دفاعي ضعيف و مشكلات داخلي فراوان، عملا در يك رويارويي نظامي نابرابر با پاكستان قرار گرفته است. در چنين شرايطي همگان چشم به پيماني بسته اند كه از آن به "تضمين كننده تماميت ارضي افغانستان در برابر تهديدات بيروني" نام برده مي شود. ظاهرا رييس جمهور كرزي از وفاداري عملي آمريكا نسبت به تعهداتش در پيمان استراتژيك با افغانستان چندان راضي به نظر نمي رسد. آقاي كرزي دو روز پيش در كنفرانس خبري ضمن انتقاد از بي توجهي آمريكا نسبت به حملات موشكي پاكستان بر افغانستان، گفت که اگر آمريكا ارتش افغانستان را با سلاح هاي سنگين مجهز نكند، اين تجهيزات را از كشورهاي ديگری مانند چين، روسيه و هند خريداري خواهد كرد. آمريكا تاكنون در برابر تعرضات پاكستان بر افغانستان سكوت مرموزي پيشه كرده و به گفته رييس جمهور كرزي حتي هنوز نپذيرفته كه افغانستان از سوي پاكستان مورد حملات موشكي قرار گرفته است. در حاليكه براساس توافقنامه همكاري هاي استراتژيك، دو كشور وارد يك چارچوب درازمدت همكاري هاي دوجانبه دفاعي و راهبردي شده و اين امر دو كشور را ملزم به دفاع از همديگر در برابر تهديدات نظامي بيروني مي كند. علاوه بر رژيم حقوقي سند همكاري هاي استراتژيك دو كشور كه افغانستان و آمريكا را در يك پيمان دفاعي و امنيتي مشترك قرارداده، عرف سياسي و رويه عملي آمريكا در خصوص متحدين اصلي خارج از ناتوي اين كشور نيز بر الزام همكاري هاي دفاعي و امنيتي با متحدينش كه مورد تجاوز كشور سومي قرار گرفته است، تاكيد مي كند.
علاوه برآن در متن موافقتنامه همكاري هاي استراتژيك كه از سوي سران دو كشور امضا شده نيز بارها بر همكاري هاي نزديك سياسي و امنيتي ميان دو كشور و اتخاذ تدابير لازم در صورت مورد حمله قرار گرفتن افغانستان از سوي كشورهاي ببيروني تاكيد شده است. دريكي از بندهاي اين موافقتنامه، ايالات متحده يادآورشده كه "هرگونه تجاوز بیرونی علیه افغانستان را موجب نگرانی شدید خود می‌پندارد" و تعهد كرده كه "در صورت وقوع چنین رویدادی، دو كشور باید هرچه عاجل در مشورت با هم، پاسخ مناسبی را به شمول اقدامات سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی و نظامی، به توافق هر دو طرف و در مطابقت با احکام قوانین اساسی‌شان، طرح و تطبیق کنند."
لذا با توجه به اين تعهدات، آمريكا ملزم است كه افغانستان را در ايجاد يك نيروي دفاعي قوي و مجهز كه توانايي دفاع مستقلانه از خود در برابر تهاجمات بيروني را داشته باشد، همكاري نمايد و گذشته از آن خود بايد در كنار افغانستان به عنوان يك متحد استرات‍ژيك در برابر متجاوزين بيروني ايستاد شود. اما اگر آمريكا از تعهدات خود سرباز زند، افغانستان به عنوان يك دولت مستقل حق دارد تجهيزات لازم و ضروري خود را از هر كشوري كه خواسته باشد، بدست آورده و خودش را در برابر تهديدات بيروني و متجاوزين خارجي آماده كند. اين نكته را نيز بايد گفت كه با توجه به موقعيت حساس افغانستان در منطقه و با درك محيط امنيتي شكننده و وجود زمينه هاي مساعد رشد راديكاليسم و بنيادگرايي، افغانستان نياز به تجهيزات نظامي پيشرفته و توان دفاعي قوي دارد و دولت بايد به اين موضوع به صورت جدي فكر كند.