قصاوت همسایه و بی پناهی ما

بازهم قصاوت همسایه و برادر بر همسایگان بی پناهش تراژدی آفرید و وجدان های زیادی را متاثر و متالم ساخت. دو روز پیش در نتیجه آتش باری سربازان مرزی ایران بر گروهی از پناهجویان افغانی که به صورت غیرقانونی از ولایت فراه وارد خاک ایران شده بودند، 9 تن کشته و چندین تن دیگر مجروح گردیدند. علاوه براین، مقام های محلی ولایت فراه از ناپدید شدن هشتاد تن دیگر نیز خبرداده اند. گفته می شود این آتش باری بدون هشدار قبلی یا دستور توقف به آنها صورت گرفته است. این چندمین بار است که پناهجویان بی پناه افغانی از سوی مرزبانان ایرانی اینگونه بیرحمانه کشته می شوند. علی رغم انتقاد های گسترده ای رسانه ای و واکنش های خشم گین مردمی، دولت افغانستان اما همیشه از کنار این وقایع با ملایمت و بی تفاوتی عبور کرده اند. پس از وقوع رویداد های مشابه و تکاندهنده تر از این قبیل، اما این اولین بار است که وزارت امور خارجه در واکنش به این برخورد مرزبانان ایرانی، سفیر این کشور در کابل را احضار کرده است. سخنگوی وزارت امور خارجه گفته که دولت افغانستان اعتراض خود را در این مورد به سفیر این کشور ابراز کرده و از وی خواهان وضاحت و پاسخ در این مورد شده است.

درست است که پناهجویان افغانی به صورت غیرقانونی وارد خاک ایران شده اند؛ اما به هیچ وجه حق آنها گلوله، دشنه و دشنام نیست. حتی اگر بپذیریم که دولت ایران به هیچگونه الزامات حقوق بشری و قوانین بین المللی پایبندی ندارد، حداقل وجدان انسانی، اخلاق اسلامی و رویه حسن همجواری را که رهبران آنها شعار می دهند، ایجاب می کند که در برابر پناهجویان بی پناه افغانی اینگونه بی رحمانه برخورد ننماید. اما متاسفانه، مرزبانان این کشور به تمامی الزام های حقوق بشری، اخلاق، شئون اسلامی و شان انسانی پشت پا زده اند. البته تمام بدرفتاری های جمهوری اسلامی با مهاجرین افغانی به این رویه نا بهنجار چندسرباز مرزی خلاصه نمی شود؛ بلکه نگرش و کنش مقام های رسمی جمهوری  اسلامی ایران با آنها از دیرباز تاکنون همینگونه بوده است. از تبعیض و حق تلفی افغانها در ایران گرفته تا، انواع محرومیت ها، رفتار های نژاد پرستانه یا تبعیض نژادی، اعدام بدون محاکمه افغانها تا آتش باری های مرزی بدون دلیل بر پناهجویان، همه و همه نمونه های از رویه و نگرش حکومت جمهوری اسلامی ایران با مهاجرین افغانی بوده است. به گفته صادق زیبا کلام "هیچ لغتی کامل تر و جامع تر از لغت نژاد پرستی بیان کننده رفتار ایرانی ها با مهاجرین افغانی نیست". حسن رویه یا حداقل رفتار انسانی با شهروندان خارجی یا پناهجویان، قبل از هر چیز یک الزام اخلاقی و اسلامی است و بعد از آن یک مکلفیت بین المللی می باشد. اکنون اما با توجه به عمل و رویه ای که دولت ایران در این خصوص در پیش گرفته، نمی توان انتظار التزام اخلاقی و انسانی حکومت ایران را داشت. آنها آشکارا، رویه "نژاد پرستانه" و "تبعیض نژادی" در برابر مهاجرین افغانی را در پیش گرفته است. در این شرایط ایجاب می کند که حکومت افغانستان برای دفاع از شهروندانش به قوانین و مقررات بین المللی متوصل شده و در جامعه جهانی و مراجع دادرسی بین المللی رسما اقامه دعوای نماید.

معلوم است که حکومت ایران با رویه ای که در برابر مهاجرین در پیش گرفته، رسما به حسن همجواری پشت پا زده و دیگر این کشور هیچ حقی از این ناحیه بر افغانستان ندارد. در حالیکه افغانستان از گذشته ها تاکنون همواره تلاش کرده با همسایگانش براساس حسن همجواری رفتار کند و به همین خاطر در مراودات و تعاملات بین المللی اش از بسیاری امتیاز ها و فرصت ها گذشته است. هم اکنون افغانستان به خاطر نگرانی های سیاسی و امنیتی ایران و پاکستان، در برابر ایجاد پایگاه های دایمی نظامی آمریکا در افغانستان مقاومت کرده در حالیکه این امر، منافع بلند مدت زیادی را برای افغانستان دارد.